„W tym trudnym wieku to co jest dobre dla młodzieńca szesnastoletniego nie jest tak dobre dla piętnastolatka, a dla trzynasto- bądź czternastolatka może być nawet złe… Chociaż wychowanie skautowe ma te same cztery cele w przypadku starszych i młodszych chłopców (charakter, umiejętności manualne, zdrowie, altruizm), to szczegóły działania różnią się w zależności od kolejnych etapów rozwoju dziecka.”
R. Baden-Powell „Wskazówki dla skautmistrzów”
Druhu Drużynowy!
Reforma oświaty jaka nastąpiła w naszym kraju, wytworzyła nowa grupa wiekowa gimnazjalistów. W ruchu skautowym zrozumiano już tą zasadę dawno. Im ściślej dostawany program do danej grupy wiekowej tym lepsze metody wychowawcze. Potrzeby 12 latka znacznie się różnią od potrzeb 15-latka. Ta bardzo szczególna grupa wiekowa, potrzebuje nowych narzędzi i metod pracy. Nie zawsze doskonałych. Tym trudniejszą staje się praca drużynowego starszoharcerskiego. Nie ma oparcia w świadomości wędrowniczej, ani też (znacznie ułatwiającej prace) pojmowanej wprost wizji świata harcerzy młodszych.
Harcerze starsi to szczególna grupa wiekowa. Na etapie rozwoju na jakim się znajdują pojawia się bunt przeciwko dotychczasowym autorytetom, połączony z zagubieniem związanym z dorastaniem. System wartości jakie przyjmie utrwali się w nim na wiele lat. Lecz zanim się to stanie skazany jest na ciągłe POSZUKIWANIE. Nie zawsze zakończone sukcesem. Czasem sam fakt porażki, będzie dla niego ważny. Pozwoli wyciągnąć wnioski na przyszłość uniknąć tych samych błędów. Niemniej aby tak się stało czerpać będzie z pewnego systemu wartości. I tu właśnie drogi drużynowy spoczywa na Tobie niełatwe zadanie. Aby ten przyjęty system był jak najbardziej zgodny z ideałami zawartymi w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim.
ROZWÓJ
Jak niezwykle ważny jest rozwój harcerza starszego, nie musze Cię przekonywać. Okres dorastania to odkrywanie swoich wewnętrznych możliwości. A także nie mniej ważny rozwój fizyczny. Wtedy kształtuje się sylwetka, pojawia się owłosienie, głos przechodzi mutacje. Staraj się nie zaniedbać, żadnej z wymienionych płaszczyzn.
Z braku miejsca podaje tylko przykładowe propozycje , wraz z krótkimi opisami.
ROZWÓJ FIZYCZNY
Przeprowadź cykl zbiórek (najlepiej przy udziale zaprzyjaźnionego lekarza, pielęgniarki bądź nauczyciela), na których harcerze:
– rozumieją zasady funkcjonowania własnego ciała oraz zmian w nim zachodzących
– zrozumieją zależności miedzy środowiskiem a organizmem (tlen, potrzeby ciała, zdrowy sen)
– nauczą się szanować swój organizm, unikając nadużyć (i ich zgubne skutki)
Oczywiście nie zaniedbuj zwykłych ćwiczeń. Codzienna obozowa gimnastyka niech stanie się przyjemnością a nie smutną koniecznością (spróbuj ją uatrakcyjnić np. poprzez aerobik, przy skocznej dancowej muzyce)
ROZWÓJ INTELEKTUALNY
Zachęć swoich harcerzy do zdobywania informacji w oryginalny sposób, oraz do jej adaptacji w nowych warunkach. Niech nauczą się czerpać z jak największej ilości źródeł przy wyrabianiu umiejętnej ich selekcji. Aby ich skłonić do tego, możesz użyć do tego gotowego narzędzie jakim jest Projekt. Nie przejmuj się jeśli kilka pierwszych Projektów skończy się porażką. Pamiętaj tylko aby każdy z nich podsumować i wspólnie przedyskutować na forum drużyny: Co poszło źle? Co możemy zrobić, aby następnym razem się udał?
ROZWÓJ SPOŁECZNY
Działaj systemem zastępowym. Niech Twoje zastępy osiągając coraz większą samodzielność. Zbiórka drużyny niech stanie się świętem a zastępu codziennością. Postaraj się aby poprzez realizacje zadań w zastępach Twoi harcerze nauczyli się pracować w zespole, współpracując przy tym z osobami o odmiennych poglądach. Odnosząc się do nich z szacunkiem.
ROZWÓJ DUCHOWY
Chyba najbardziej zaniedbany z obszarów rozwoju. Poprzez wędrówki i wyprawy, wspólnie odkrywaj ze swoimi harcerzami piękno natury. Staraj się aby Twoje obozy były jak najbardziej puszczańskie. Pozwoli to Tobie i Twoim wychowankom zbliżyć się do przyrody. Jeśli do tej pory jeździliście na betonowe bazy, gęsto usiane latarniami warto poszukać środowiska, które jeździ do lasu i z nim pojechać na obóz.
Pozwól swoim harcerzom rozwijać się w wierze. Zorganizuj na obozie msze świętą, gdzie drzewa będą kolumnami Katedr, a niebo ich sklepieniem. Podsuwaj książki warte przeczytania, płyty warte wysłuchania.
Na wszystkie te działanie masz tylko 3 lata. Nie jest to wbrew pozorom czas długi. Dlatego umiejętnie planuj pracę swojej drużyny.
phm Rafał Suchocki
Wydział Starszoharcerski GK ZHP