Chciałabym przedstawić wam artykuł – propozycje ćwiczeń dh. hm. Małgorzaty Zielińskiej. Jest to artykuł o bardzo istotnej części naszego systemu wychowawczego, a tak mocno zapomnianej i nie rozwijanej.
Naszym zadaniem pracując w gromadzie zuchowej jest rozwijanie dzieci w wieku 6 – 10 lat, jest to rozwój we wszystkich sferach ludzkiego życia: intelektualnym, fizycznym, społecznym oraz właśnie duchowym. Zastanówmy się na ile rzeczywiście kształtujemy nasze zuchy i czy na pewno dbamy o wszystkie sfery ludzkiego życia i rozwoju!!
Życzę owocnej lektury i wykorzystania tych pomysłów oraz stworzenia nowych, tak aby praca wychowawcza w gromadach była pełna i zgodna z założeniami metody harcerskiej.
Sylwia
Gry i ćwiczenia pomagające w rozwoju duchowym zucha
Rozwój duchowy jest bardzo często mylony z rozwojem religijnym, podczas gdy religijność jest tylko częścią rozwoju duchowego.
W skautingu i w harcerstwie rozwój duchowy osiąga się w sobie samym przez: – zgodność ze swoim prawdziwym „Ja” – refleksję nad sobą – uczenie się jak kochać siebie – rozwijanie wszystkich swoich możliwości.
W stosunkach z innymi ludźmi przez: – stawianie bliźnich na pierwszym miejscu – troskę o nich – dzielenie się z nimi – pracę z nimi – uczenie się jak ich kochać – wzrastanie w miłości do nich – wspólny udział w obrzędach.
W stosunkach z otaczającym światem przez: – miłość do świata – widzenie „poprzez” rzeczy i wyczuwanie „czegoś więcej” – dbałość o miejsce, gdzie żyję – zainteresowanie wszystkim, co zdarza się w naszym świecie – poszukiwanie dobra – docenianie piękna, rozwijanie zaciekawienia i podziwu – rozkoszowanie się muzyką, sztuką i poezją.
W stosunkach z tym co transcendentne przez: – otwarcie się na Boga
Elementy programu skautowego Geberthner i Ska, Warszawa 1991
Wszystko to ładnie brzmi, ale jak przełożyć to na tak trudną formę jak gry i ćwiczenia. Przecież na pierwszy rzut oka rozwojowi duchowemu służą raczej gawędy, obrzędy, majsterka, teatrzyk samorodny. Oto garść gier i ćwiczeń, które dobrze przeprowadzone na pewno będą się przyczyniać do rozwoju duchowego aspektu osobowości.
I TY DO ŚRODKA Wszyscy siedzą w dosyć dużym kole, prowadzący grę wymienia jakąś grupę ludzi, np. miłośnicy kotów, lubiący smerfów, mający brata. Osoby, które czują się członkami tych grup, wstają i robią mały krok do przodu. Zabawa kończy się, gdy ktoś dotrze do centrum koła. Jeśli to ćwiczenie podoba się dzieciom, to może ją teraz poprowadzić ten, kto był pierwszy w środku.
WYBUCH Zabawa podobna w treści do poprzedniej, ale inna w formie. Wszyscy stoją w kole, prowadzący tak samo wymienia różne kategorie ludzi. Ci, których dana kategoria dotyczy, np. wysocy, muszą szybko zamienić się miejscami. Prowadzący też próbuje „wskoczyć” na czyjeś miejsce, ten, kto się zagapił i zabrakło dla niego miejsca, zostaje prowadzącym i wymienia nową kategorię. Prowadzący może też krzyknąć „wybuch” i wtedy wszyscy muszą się zamienić miejscami.
ZGADNIJ, O KOGO CHODZI Jedna osoba wychodzi. Pozostali uczestnicy wybierają jedną osobę, którą będą opisywać. Ważne jest, aby były to pozytywne opisy. W drużynie, która zna się dłużej, można poprosić, aby nie opisywać wyglądu. Osoba, która wyszła, wraca, pozostali opisują wybraną osobę (każdy mówi po jednym zdaniu), zadaniem tej osoby jest zgadnięcie, o kogo chodzi. Gdy zgadnie, wybiera się następną osobą np.
OGŁOSZENIA Gra dla gromady, w której dzieci dobrze się już znają. Każdy pisze ogłoszenie, w którym reklamuje siebie jako przyjaciela (maksimum 25 słów). Po włożeniu ogłoszeń do torby, każdy po kolei wyciąga jedno, czyta je głośno i stara się zgadnąć, kto je napisał. Potem objaśnia, co mu pomogło odgadnąć autora.
Wszystkie wyżej opisane gry służą samopoznaniu i poznaniu innych zuchów z gromady. Można przeprowadzać je na kominkach, a także w takich nietypowych sytuacjach, jak podróż (w pociągu i na przystanku autobusowym). Można też wpleść je w zdobywanie sprawności zespołowych, np. grę Ogłoszenia można przeprowadzić przy sprawności „dziennikarza”, a grę Zgadnij, o kogo chodzi przy sprawności „policjanta” (sztuka dedukcji).
ZNAJDŹ TO Gra polega na odszukiwaniu różnych rzeczy według szczegółowo podanej listy. Szukać mogą pojedyncze zuchy lub całe szóstki. Grę można przeprowadzić albo w lesie, na łące, albo w pomieszczeniu, w zależności od warunków zmieniają się obiekty poszukiwań.
Przykład listy: Znajdźcie: – coś ciepłego – coś szorstkiego – coś mokrego – coś ładnie pachnącego – coś co brzęczy – coś miłego w dotyku – coś chłodnego – coś co jest bardzo kolorowe – coś twardego – cos idealnie gładkiego.
Poleceń powinno być sporo, tak aby zuchy „poczuły” rzeczywiście miejsce, które oglądają. Grę można wykorzystać przy wszystkich sprawnościach przyrodniczych, a także przy oglądaniu nowego miejsca, np. zuchówki, budynku zimowiska.
CO TU MOŻNA ZMIENIĆ? Każda szóstka udaje się wraz z opiekunem na zwiady. Jej zadaniem jest dostrzeżenie jak największej ilości potrzeb. Gdy w zuchy wstąpi duch rywalizacji, to mogą naprawdę wiele drobnych i większych spraw zauważyć. Na przykład szkolny pies Burek ma budę, która przecieka, korytarze są smutne, szare i brzydkie, pani X niesie bardzo ciężkie siatki, w szatni nie ma kosza na śmieci i papiery leżą porozrzucane, ciągle ktoś depcze po zasadzonych kwiatkach, plac zabaw jest tuż przy ulicy, piłka często wpada pod samochody. Podsumowaniem gry powinno być podjęcie przez zuchy zobowiązań co same zmienią, a o czym poinformują odpowiednie instytucje, np. zuchy mogą same powiesić kolorowe rysunki na korytarzach, ale nie postawią już płotu odgradzającego plac zabaw od ulicy, za to mogą napisać list do gminy.
CHOINKA To ćwiczenie zuchy powinny wykonywać jako zadanie międzyzbiórkowe. Każdy zuch dostaje narysowaną choinkę, na której wiszą niepokolorowane bombki, gwiazdki, świeczki i cukierki. Pod choinką jest polecenie: „pokoloruj jedną bombkę, za każdym razem, gdy pomożesz mamie lub tacie, pokoloruj gwiazdkę, gdy spełnisz dobry uczynek, pokoloruj cukierek, gdy powiesz komuś coś miłego, pokoloruj świeczkę, gdy pomodlisz się w czyjejś intencji”. (W drużynach, gdzie są dzieci niewierzące, lepiej zrezygnować z ostatniego polecenia). Przy omawianiu zadania międzyzbiórkowego ważne jest, aby drużynowy zwrócił uwagę nie na ilość pokolorowanych ozdób choinkowych, ale zapytał zuchy, jak się czuły wykonując coś dla innych.
CZY ZNASZ TĘ KOLĘDĘ? Gra toczy się między szóstkami, drużynowy śpiewa pierwszy wers kolędy i wskazuje jedną z szóstek. Musi ona zaśpiewać dalszy jej ciąg. Warto zaczynać od najbardziej znanych kolęd i przechodzić do coraz trudniejszych.
Wariant II Drużynowy pokazuje rysunek związany z jakąś kolędą, szóstki muszą zgadnąć jej tytuł. Kto pierwszy ten lepszy.
Wariant III Drużynowy nuci melodię jakiejś kolędy (bez słów), trzeba podać jej tytuł lub zaśpiewać ją.
hm. Małgorzata Zielińska